Microfinanciering geen wondermiddel tegen armoede

Met onze eigen prinses Maxima als boegbeeld heeft microkrediet zo ongeveer de status gekregen van wondermiddel tegen armoede en de uitwassen daarvan. Twee recente studies zijn echter kritisch over de vraag of microfinanciering zijn belofte wel waar kan maken.

De afgelopen jaren is het verschaffen van kleine leningen aan startende ondernemers in ontwikkelingslanden erg populair geworden. Dé nieuwe uitvinding om een einde te maken aan armoede, honger, gebrek aan onderwijs en een goede gezondheidszorg. En als klap op de vuurpijl zou je met microfinanciering ook nog eens ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in ontwikkelingslanden bestrijden.

Sceptici beweren echter dat er niet genoeg hard bewijs is dat microfinanciering ook echt het wondermiddel tegen armoedebestrijding is. Twee recente studies zaaien ook twijfel over de stelling dat microfinanciering zijn belofte waar kan maken.

Geen wondermiddel 

Een studie van het Amerikaanse Massachusetts Institute of Technology (MIT) deed onderzoek naar de resultaten van microkredieten in de sloppenwijken van Hyderabad in India.
De onderzoekers vonden in India geen effect van microfinanciering op zaken als onderwijs en gezondheid. Bovendien wijzen de onderzoekers op het risico dat sommige mensen op de lange duur armer zouden kunnen worden van hun microkrediet. Het is immers de bedoeling dat de lening, met rente, weer wordt terugbetaald. Er zijn echter mensen die het geld van de lening niet uitgeven aan investeringen in duurzame goederen die op de lange termijn inkomsten genereren, maar die meer uit gaan geven aan niet duurzame goederen zoals voedsel. Hoewel het je wel een volle maag geeft, zal het je niet van meer geld in de toekomst voorzien om je schuld weer af te betalen. De onderzoekers concluderen dan ook dat microkrediet wellicht niet zo’n wondermiddel is als vaak geclaimd wordt.

Minder gunsten 

De andere studie onderzocht de effecten van microkrediet in Manila, de hoofdstad van de Filippijnen. Opvallend is dat uit deze studie blijkt dat arme ondernemers die gebruik maken van microkrediet minder leunen op gunsten uit hun familie of vriendenkring. Anders gezegd zijn er minder mensen die de ontvangers van microkredieten gratis of voor heel weinig geld een handje helpen. Familieleden werken bijvoorbeeld minder vaak gratis in het bedrijfje. Bedrijfjes zouden dus krimpen in plaats van groeien door het microkrediet.

Deze bevindingen komen overeen met kritiek die de econoom Milford Bateman heeft op microfinanciering. Volgens Bateman zorgt microfinanciering ervoor dat een land overspoeld wordt met hele kleine bedrijfjes zoals kiosken en fietsenmakers. Doordat banken ervoor kiezen om geld in microkredieten te steken, zou er minder overblijven voor de wat grotere bedrijfjes en er dus veel groeipotentieel blijven liggen.

Bangladesh

Bangladesh, de bakermat van het microkrediet, is voor serieuze investeringen afhankelijk van de overheid en buitenlandse investeerders. De middelen van de eigen geldverstrekkers zoals banken zitten namelijk allemaal in de microkredieten die ten goede komen aan bijvoorbeeld straatverkopers en riksja’s. Bateman wijt het gebrek aan economische groei in Bangladesh dan ook ten dele aan het succes van microfinanciering in het land.

Moeilijk opklimmen tot hoger welvaartsniveau 

Wat wel uit beide studies blijkt, is dat mensen die relatief gezien niet zo heel erg arm zijn en al een bedrijfje hebben, meer profiteren van microkredieten dan de allerarmsten. Ontvangers die minder arm zijn kunnen het geld immers echt gebruiken om te investeren in hun bedrijfje en kunnen hierdoor wat meer verdienen. De allerarmsten komen vaak niet toe aan het doen van investeringen die iets opleveren en kunnen hierdoor moeilijk opklimmen tot een hoger welvaartsniveau.

Door Eline Ronner, 8 december 2009

 

Reageer op dit artikel!